Co to jest nosework?
Nosework, znany również pod nazwą detekcji zapachów, to stosunkowo nowy sport kynologiczny, który od niedawna cieszy się sporą popularnością. Jest to aktywność, która wywodzi się od pracy psów w służbie, które pomagają w wynajdywaniu np. nielegalnych substancji lub ładunków wybuchowych. Praca psa policyjnego i psa trenującego nosework bazują na tym samym mechanizmie – pies wyczuwa cząsteczki zapachowe zawieszone w powietrzu i przestrzeni, w której odbywa się przeszukanie i jak po sznurku dochodzi do źródła zapachu. W Polsce mamy kilka stowarzyszeń Noseworku, które regularnie organizują zawody, podczas których przewodnik i jego pies startują razem. Jest to dyscyplina sportowa, gdzie współpraca jest bardzo ważna i człowiek musi wykazać się ponadprzeciętną umiejętnością czytania mowy ciała swojego psa. Na jej podstawie przewodnik określa, kiedy pies znalazł zapach.
Jak zacząć treningi noseworku?
Nosework można ćwiczyć wszędzie, natomiast na początku treningi powinny odbywać się w pomieszczeniu, z uwagi na mniejszą ilość rozproszeń niż na zewnątrz. Trening noseworku można rozpocząć zapisując się na szkolenie, podczas którego instruktor Noseworku uczy podstaw. Świetną rozgrzewką przed zajęciami jest wprowadzenie w codzienne życie psa zabaw węchowych, które uruchamiają psi nos. Można chować psu smaczki w domu i prosić go, aby ich szukał lub bawić się interaktywnymi zabawkami, podczas których pies ma wyszukać smaczki schowane w zabawce.
Kiedy nasz pies zna już koncepcje szukania (najczęściej zabawki lub jedzenia) można wprowadzić mu zapach lub zapachy, na których będziemy pracować. W zależności od metody treningowej, można wprowadzić od razu trzy zapachy lub każdy zapach osobno. W Polsce przyjęło się trenować na zapachach cynamonu, pomarańczy i goździka. Te zapachy występują podczas zawodów i dlatego na nich trenujemy. Jeśli decydujemy się na prace z tzw. mixem (trzy zapachy wprowadzone jednocześnie) należy najpierw przygotować próbki zapachowe.
Tutaj również mamy dwie metody – można ćwiczyć na olejkach lub naturalnych próbkach. W przypadku olejków bardzo ważne jest, aby próbka zapachowa była wykonana z olejków naturalnych. Próbki przygotowujemy dla każdego zapachu osobno, w szklanym słoiczku, do którego wylewamy 3-4 krople olejku na bawełniany wacik, po czym do środka wkładamy połamane drewniane patyczki do uszu. W ten sposób przygotowujemy trzy osobne słoiczki dla każdego z zapachów. Po 24 godzinach umieszczamy po dwie połówki patyczków w metalowej puszce z dziurkami, tak aby zapach mógł się wydobywać z puszki. Jeżeli chcemy pracować na korze cynamonu, różyczkach goździka i skórce pomarańczy to również umieszczamy po kawałku z każdego zapachu do puszki z dziurkami (2 cm cynamonu, 2 goździki i 2 cm skórki).
Jednym z pierwszych ćwiczeń, które wykonujemy to skarmianie psa na puszce, w której jest umieszczona próbka zapachowa. W ten sposób kojarzymy psu zapachy cynamonu, pomarańczy i goździka z jedzeniem, które dla psów jest przyjemnością, ale i nagrodą. Metod treningowych jest wiele i każda jest dobra jeśli jest dopasowana do psa i bazuje na pozytywnych metodach szkoleniowych.
Nosework – aktywność dla każdego psa
Bez wątpienia nosework to wspaniała aktywność dla każdego psa, bez względu na jego wiek czy rasę. Nosework mogą trenować zarówno szczeniaki jak i psi seniorzy. W przypadku młodych psów, pełnych energii, praca węchowa w sposób mądry i zrównoważony stymuluje je powodując lepszą koncentrację. Dla seniorów z kolei jest to okazja do aktywowania noska, szczególnie jeśli z powodów zdrowotnych ich spacery nie są już tak długie jak kiedyś. Podczas węszenia w mózgu psa uruchamia się system nagrody, w którym wytwarzają się duże ilości dopaminy oraz serotoniny. Innymi słowy – nosework jest przyjemny dla psów i poprawia nastrój!
Zmysł powonienia jest głównym zmysłem u psów, dlatego w detekcji zapachów każdy pies świetnie się odnajdzie. W noseworku to pies jest ekspertem, on wie gdzie jest zapach, ale to człowiek jest strategiem całego treningu i to on dostosowuje trudność i poziom, stawiając przed psem wyzwania. Nic tak nie zacieśnia więzi pomiędzy psem i człowiekiem jak wspólne treningi węchowe. Przewodnik często musi wykazać się ogromnym zaufaniem do psa, a pies z kolei musi się czuć bezpiecznie przy swoim człowieku, aby odnieść sukces. Nosework ma również działanie terapeutyczne i jest ciekawą metodą pracy z psami reaktywnymi czy lękliwymi. Kiedy nasz pies potrafi już wynajdywać zapach w różnych miejscach możemy przenosić trening w trudniejsze lokalizacje jak park obok ruchliwej ulicy. Pies będąc w trybie pracy węchowej, w której jak wiadomo – jest ekspertem, pokonuje własne lęki i straszki. Jeśli pies boi się np. odkurzacza można schować próbkę zapachową na takim przedmiocie i w ten sposób również oswoić psa z jego strachem. Oczywiście trening musi być zawsze dopasowany do psa i jego człowieka, nie można się spieszyć i pomijać ważnych etapów. Ale zdecydowanie warto być cierpliwym – widok dumnego z siebie psa, który pokonał barierę w swojej głowie, to z pewnością jeden z najpiękniejszych widoków pod słońcem 🙂