Wyobraź sobie, że możesz wyczuć zapach z odległości kilku kilometrów albo usłyszeć bicie serca myszy za ścianą. Brzmi jak supermoce? Dla psów to codzienność! Zmysł węchu i zmysł słuchu naszych czworonożnych przyjaciół to prawdziwe cuda natury. Psi nos potrafi wykryć jedną cząsteczkę zapachu w morzu miliarda innych, a ich uszy wychwytują dźwięki, o których istnieniu nawet nie wiemy. Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak psy widzą świat?
Spis treści:
Fenomenalny zmysł węchu
Najważniejszy zmysł psa to bez wątpienia węch, który przewyższa ludzkie zdolności nawet 100 000 razy! Ta zdumiewająca różnica sprawia, że świat zapachów, jaki odkrywają nasze czworonogi, jest dla nas praktycznie niewyobrażalny. Receptory węchowe w psim nosie są tak niezwykle czułe, że potrafią wykryć zaledwie jedną cząsteczkę zapachu w kwintylionie cząsteczek powietrza. Dla porównania – podczas gdy człowiek ma około 6 milionów receptorów węchowych, pies może posiadać ich nawet ponad 200 milionów!
Węch psa służy mu do znacznie większej liczby zadań, niż się nam wydaje. Rozwinięty zmysł węchu sprawia, że nos psa przydaje się w wielu nowych dziedzinach życia. Węch psa wykorzystywany jest nie tylko w tradycyjnych zadaniach, jak wykrywanie narkotyków czy materiałów wybuchowych. Współczesna nauka odkrywa kolejne zastosowania tego niezwykłego zmysłu. Psy potrafią wykryć wczesne stadium chorób nowotworowych, zbliżające się ataki epilepsji, a nawet obecność COVID-19!
Zmysł węchu mają szczególnie rozwinięty niektóre rasy psów. Bloodhoundy, posiadają największą liczbę receptorów węchowych spośród wszystkich ras. Tuż za nimi plasują się owczarki niemieckie, labradory i beagle. To właśnie dlatego te rasy są najczęściej wybierane do służby w policji, straży granicznej czy jednostkach ratowniczych.

Główny zmysł psa wpływa też znacząco na jego codzienne zachowanie. Kiedy twój pies zatrzymuje się co chwilę podczas spaceru, by obwąchać każdy krzak czy latarnię, realizuje swój naturalny instynkt poznawczy. Dla niego to jak czytanie lokalnej gazety – z zapachów potrafi odczytać, które psy przechodziły tędy wcześniej, w jakim były nastroju, jakiej były płci i wieku. Wszystkie psie zmysły współpracują ze sobą, ale to właśnie węch dostarcza psu najwięcej informacji o otaczającym świecie. Co ciekawe, węch psa służy również do komunikacji emocjonalnej. Psy potrafią wyczuć strach, stres czy radość innych istot poprzez subtelne zmiany w zapachu ich ciała.
Wyjątkowe zmysły psów
Doskonały węch to nie wszystko. Jak działają inne psie zmysły?
- Zmysł słuchu u psów jest drugim po węchu najlepiej rozwiniętym systemem poznawczym. Psy słyszą dźwięki o częstotliwości nawet czterokrotnie wyższej niż ludzie – podczas gdy my odbieramy dźwięki do 20 kHz, psi słuch sięga 45-65 kHz. Dlatego właśnie psy odbierają świat dźwięków w sposób znacznie bogatszy niż my. Potrafią usłyszeć kroki zbliżającej się osoby z odległości kilkudziesięciu metrów czy poruszającą się za ścianą mysz.
- Zmysł wzroku u psów różni się znacząco od ludzkiego. Wbrew powszechnemu przekonaniu, psy widzą kolory, choć w ograniczonym zakresie – głównie odcienie niebieskiego i żółtego. Psy widzą świat w sposób dostosowany do ich pierwotnych, łowieckich instynktów – doskonale wychwytują ruch, nawet w słabym świetle, ale mają nieco gorsze widzenie szczegółów niż ludzie.
- Zmysł dotyku u psów jest niezwykle wyrafinowany, a szczególną rolę odgrywają tu wibrysy – czyli długie, sztywne włosy czuciowe na pysku, nad oczami i pod brodą. Działają one jak radar, pomagając psu w orientacji przestrzennej i ocenie odległości.
- Zmysł smaku i receptory smakowe u psów są relatywnie słabiej rozwinięte niż u ludzi – pies ma około 1700 kubków smakowych, podczas gdy człowiek posiada ich około 9000. Jednak w połączeniu z fenomenalnym węchem, tworzy to skuteczny system oceny jedzenia.
Psie zmysły i ich wpływ na zachowanie
Wszystkie psie zmysły współdziałają ze sobą, tworząc unikalny sposób postrzegania świata, który bezpośrednio przekłada się na codzienne zachowania psa. Kiedy obserwujemy, jak nasz czworonożny przyjaciel reaguje na otoczenie, widzimy, jak psy odbierają świat w sposób diametralnie różny od naszego. Najważniejszy zmysł – węch, w połączeniu z doskonałym słuchem i pozostałymi zdolnościami percepcyjnymi, tworzy bogaty obraz rzeczywistości, który my, ludzie, możemy tylko próbować sobie wyobrazić.
Mózg psa nieustannie przetwarza ogromną ilość informacji docierających poprzez wszystkie kanały sensoryczne. Gdy psy widzą świat, robią to nie tylko oczami – zmysł wzroku współpracuje ściśle z pozostałymi receptorami. Zmysł dotyku i czułe wibrysy pomagają w orientacji przestrzennej, podczas gdy zmysł równowagi i zmysł ciśnienia pozwalają na precyzyjne poruszanie się w terenie. Zmysł słuchu wyłapuje najdrobniejsze dźwięki, a receptory węchowe nieustannie analizują chemiczną mapę otoczenia.
Te wszystkie bodźce wpływają na to, jak psy widzą kolory, jak reagują na zmiany w otoczeniu i jak komunikują się z innymi zwierzętami oraz ludźmi. Zmysły psów zaliczane do najdoskonalszych w świecie zwierząt sprawiają, że ich zachowania instynktowne są często dla nas zagadką – podczas gdy my widzimy pustą przestrzeń, pies może odbierać bogaty świat zapachów, dźwięków i wibracji.
Gdy wiemy, że nos psa przydaje się nie tylko do wąchania, ale jest też głównym narzędziem poznawczym, łatwiej nam zrozumieć, dlaczego nasz pupil potrzebuje czasu na obwąchanie każdego napotkanego krzaka. Gdy zrozumiemy, jak wyostrzony jest zmysł słuchu, możemy lepiej pojąć, dlaczego pies reaguje na dźwięki, których my nawet nie rejestrujemy. Receptory smakowe i zmysł smaku, choć mniej rozwinięte niż u człowieka, w połączeniu z węchem tworzą doskonały system oceny tego, co nadaje się do zjedzenia.