Czy kiedykolwiek obserwowałeś swojego psa podczas snu? Te ciche poskomliwania, drgające łapy i zabawne ruchy pyszczka mogą wydawać się zarówno urocze, jak i nieco niepokojące. Wielu właścicieli czworonogów zastanawia się, co takiego dzieje się w głowie ich pupila, gdy ten oddaje się błogiemu odpoczynkowi. Naukowcy potwierdzają – psy, podobnie jak ludzie, mają swoje sny, a to, co obserwujemy podczas ich drzemki, to często odzwierciedlenie ich dziennych aktywności i przeżyć. Psie sny od lat intrygują zarówno naukowców, behawiorystów, jak i właścicieli czworonogów. Podczas gdy jedni interpretują znaczenie poszczególnych zachowań swoich pupili podczas snu, inni skupiają się na badaniu długości i jakości odpoczynku swoich czworonożnych przyjaciół. Niezależnie od podejścia, zrozumienie tego, co dzieje się z naszym psem podczas snu, może pomóc nam lepiej zadbać o jego dobrostan i spokojny odpoczynek. W tym artykule przyjrzymy się bliżej psim snom. Wyjaśnimy, dlaczego psy wydają różne dźwięki podczas spania, co oznaczają charakterystyczne ruchy ich ciała i jak długi sen jest dla nich optymalny.
Spis treści:
Czy psy śnią?
To zaskakujące, jak wiele możemy dowiedzieć się o psich snach, obserwując zachowanie naszych czworonogów podczas odpoczynku. Badania przeprowadzone przez Matthew Wilsona i Kenwaya Louie z Massachusetts Institute of Technology (MIT) w 2001 roku wykazały, że szczury podczas snu odtwarzają w swoich mózgach sekwencje zdarzeń z dnia codziennego. Wskazuje to, że podobny mechanizm może występować u psów, co potwierdzają inne badania, np. dr Stanleya Corena. Naukowcy zaobserwowali, że wzorce aktywności mózgu podczas snu były niemal identyczne z tymi, które występowały w ciągu dnia podczas wykonywania konkretnych czynności. To właśnie dlatego możemy zaobserwować u śpiącego psa charakterystyczne drżenie wąsów, delikatne ruchy łap czy ciche poszczekiwanie – najprawdopodobniej właśnie śni o gonieniu wiewiórki w parku lub zabawie z innymi psami.
Zrozumienie, że dziwne ruchy i dźwięki wydawane przez śpiącego psa są naturalnym zjawiskiem, pozwala nam lepiej zaakceptować i nie niepokoić się tym zachowaniem. To po prostu oznaka, że nasz czworonożny przyjaciel przeżywa właśnie swoją własną, psią przygodę w krainie snów.

Czy można głaskać psa gdy ten śpi?
Wielu opiekunów niepokoją te dziwne dźwięki i ruchy. Gdy tylko je zauważą, myślą, że to straszny koszmar i budzą śpiącego smacznie czworonoga. Czy możemy tak robić? Zoopsycholog i behawiorystka Viktoria Niewrzela odpowiada: “Widok szczekającego i przebierającego łapami przez sen psa, to nierzadko powód do zmartwień u wielu świeżo upieczonych opiekunów psów. Zmartwieni zachowaniem psa, często decydują się go obudzić. Czy słusznie? Wiele badań naukowych skupiało się wokół aktywności i budowy psich mózgów, a także wokół ich snów. Dzięki nim wiemy, że psy, podobnie jak my mają sen podzielony na dwie fazy: NREM – sen wolnofalowy/ płytki, oraz REM – sen paradoksalny (inaczej faza szybkich ruchów gałek ocznych). Podczas fazy NREM organizm zwalnia – oddech staje się spokojny, mięśnie się rozluźniają, mózg spowalnia – jest to czas na regenerację. U psów faza NREM zajmuje ok 75% cyklu snu. Pozostałe 25% należy do fazy REM – to tutaj zwykle pojawiają się sny, a my możemy zauważyć poruszanie się gałek ocznych lub nawet przebieranie łapkami przypominające bieganie oraz różnego rodzaju dźwięki, takie jak szczekanie, skomlenie czy warczenie. Najpewniej psy śnią o wydarzeniach z dnia i sytuacjach, które wywołały u nich silne emocje.
W trakcie fazy REM mózg intensywnie pracuje – faza ta ma duże znaczenie dla procesów zapamiętywania, uczenia się. Podczas snu cykl snu REM i NREM powtarza się kilkukrotnie. Aby sen był pełnowartościowy, przynosił zarówno regenerację jak i wspierał procesy uczenia się muszą zachodzić obydwie jego fazy. Niedostatek nawet jednej z nich może nieść za sobą niekorzystne skutki takie jak przemęczenie, nadwrażliwość, ogólny spadek nastroju, a także np. większa podatność na infekcje. Zatem pierwszy argument za tym, aby nie wybudzać śpiącego psiaka omówiliśmy powyżej. Kolejnym argumentem jest to, że nagle wybudzony ze snu pies może mieć trudność w rozróżnieniu snu i jawy, a jeśli w śnie przeżywał coś stresującego, może odruchowo zachować się agresywnie w stosunku do najbliższego bodźca, np. budzącego go opiekuna. Pamiętajmy więc o tym, żeby dbać o zdrowy, nieprzerwany sen naszych psów, bo to ważny element mający duży wpływ na ich stan zdrowia i ogólny dobrostan.”
Sen psa – co musisz wiedzieć?
Każdy opiekun powinien wiedzieć, że sen psa wpływa na jego zdrowie i samopoczucie. Psy śpią znacznie dłużej niż ludzie – średnio od 12 do nawet 18 godzin na dobę, choć dokładna długość odpoczynku zależy od wieku, rasy i poziomu aktywności zwierzęcia. Szczenięta i starsze psy potrzebują więcej snu niż dorosłe osobniki w pełni sił. Co ciekawe, psy nie śpią w sposób ciągły jak ludzie – ich sen jest podzielony na krótsze drzemki rozłożone w ciągu całego dnia i nocy. Ten naturalny rytm jest dziedzictwem po ich dzikich przodkach, którzy musieli zachować czujność przed potencjalnymi zagrożeniami.

Niezwykle istotne jest zapewnienie psu odpowiedniego miejsca do snu. Powinno być ono ciche, zaciszne i znajdujące się w stałej temperaturze. Wiele psów preferuje spanie w zacienionych miejscach, gdzie czują się bezpiecznie – może to być specjalne legowisko, klatka kennelowa wyłożona miękkim kocem czy po prostu spokojny kąt w domu. Warto zwrócić uwagę na to, czy pies ma tendencję do przegrzewania się podczas snu – niektóre rasy, szczególnie te krótkopyskie, mogą potrzebować chłodniejszego miejsca do odpoczynku.
Regularny rytm snu jest równie ważny jak jego jakość. Psy, podobnie jak ludzie, najlepiej odpoczywają, gdy mogą się wyspać w przewidywalnych porach. Dlatego warto ustalić stały harmonogram spacerów i aktywności, który pozwoli psu na naturalne dostosowanie cyklu snu do rytmu dnia. Nadmierna aktywność tuż przed planowanym odpoczynkiem może utrudnić psu zaśnięcie, dlatego ostatni wieczorny spacer powinien mieć charakter uspokajający, a nie pobudzający.
Obserwacja wzorców snu naszego psa może też dostarczyć cennych informacji o jego zdrowiu. Nagłe zmiany w długości lub jakości snu mogą być pierwszym sygnałem problemów zdrowotnych. Jeśli zauważymy, że nasz pies śpi znacznie więcej lub mniej niż zwykle, jest niespokojny podczas odpoczynku lub ma trudności ze znalezieniem wygodnej pozycji, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Czasami zaburzenia snu mogą być związane z bólem, niepokojem lub innymi dolegliwościami, które wymagają profesjonalnej diagnozy i leczenia.
To tylko sen
Teraz już wiesz, że dziwne ruchy i odgłosy wydawane przez Twojego psa podczas snu są całkowicie naturalne. Nie tylko nie powinieneś się nimi martwić, ale też powstrzymać się od budzenia swojego pupila. Pamiętaj, że sen jest dla psa niezwykle ważny – to czas regeneracji i przetwarzania dziennych doświadczeń. Zapewnij swojemu czworonogowi spokojne, wygodne miejsce do odpoczynku i regularny rytm dnia, a na pewno odwdzięczy Ci się lepszym samopoczuciem i zdrowiem.
źródła:
Badanie z MIT (2001): Wilson, M.A., & Louie, K. (2001). Temporally structured replay of awake hippocampal ensemble activity during rapid eye movement sleep. Neuron, 29(1), 145-156. DOI: 10.1016/s0896-6273(01)00186-6
Coren, S. (2012). Do Dogs Dream?: Nearly Everything Your Dog Wants You to Know. W. W. Norton & Company. ISBN: 978-0393083873